Com 26 - Tinugyan nga buluhaton

• Makaayo o Makadaot ba sa nasud ang pagpamugos sa pipila ka Sugbuanon pag-awit sa Lupang Hinirang sa ilang kaugalingong pinulongan?

Para kanako makaayo unta siya pero dili ba kaha ni makadaot sa pagkahiusa sa tanang tawo diri sa Pilipinas kay matod sa sinaunang panahon ang pagkanta sa Lupang Hinirang ang timailhan na kitang tanan usa ra.

Maayo man na atong awiton ang Lupang Hinirang sa atong kaugalingong pinulongan kay makahatag man ta ug dakong paghiayon ana. Kinsa ba na tawo samot na kung bisaya ang dili malipay na gamiton ang pagbinisaya sa pagkanta sa atong pambansang awit. Pero pareha sa akong naingon kaganina pwede pud siya makadaot.

• Unsay imong tan-aw sa lista ni Pigafetta sa pipila ka mga pung sa mga Sugbuanon nga iyang nadunggan niadtong 1521? Nakatabang ba ni nimo sa pagtugkad sa sinugdanan sa Cebuano Language?

Ang akong tan-aw sa lista ni Pigafetta sa pipila ka mga pung sa Sugbuanon na iyang nadunggan niadtong 1521 kay murag iya ning nakuha sa mga panahon sa Espanyol kay naay ubang spelling na murag pang Espanyol nya ang pagbati pud nako kay sayop ang mga pantitik. O nakatabang siya nako kay naa man gud ubang pamulong na dili ko makasabot.

• Angay pa bang ipadayon ang kampanya paghimo sa Cebuano nga national language? Ngano? O Nganong dili?

O gud kay halos tanang tawo kantigo na pud mobungat ug binisaya dili lang kitang mga sugbuanon apil napud ang ubang mga tawo gawas sa Sugbo.

• Unsay imong tan-aw, nganong kasabot ug kamaong mosulti og Cebuano ang mga lalawigan gawas sa Sugbo?

Sa akong hunahuna ang mga lalawigan gawas sa Sugbo kantigo mosulti og Cebuano kay tungod sa ilang mga nadunggan na tingog bahin sa atong pinulungan.

• Palihug hatagi ko sa Iningles sa mosunod nga mga pung nga Cebuano:
  

Buhilaman- civilization
Nataran- yard
Lapalapa- sole
Tangkugo- nape
Kalalim- deliciousness
Kasilinganan- neighborhood
Balangay- village
Pakigbisog- exert
Paningkamot- effort
Tingusbawan- ambition or endeavor

"Ugma Sa Cebuano"

Sa atong panahon karon wala ba mo nasayod na ang atong kaugalingong diyalekto ato ng gipasagdaan? Samot na kanang mga batan on karon usahay nalang mogamit ug bisaya para lang ma in sila sa uso. Asa ka mangita ana...Dodong ug mga Inday pagmatngon na tawn mo. Ablihi inyong mga mata sa tinood na kahimtang sa atong pagkabisaya. Nganong ing-ana man mo? Nganong dili man mo mogamit sa atong sinultian? Kinsa uroy mo. Ako I admit na mag iningles man pud ko pero wala man nako siya giprioritize. Matod pa sa ako amigo kita nagkat-on ta ug iningles, hinapon ug unsa panang laing mga language aron makauto kuno ta sa atong laing katawhan. Buot hunahunaon tinuod pud bitaw kay base on my experience I want to learn other languages in order to make deals with them. Ug usa pa ganahan ko makakat-on kay para kahibaw ko unsa ako ikatubag nila kung daut-dauton tang mga bisaya.
Sa Manila ang mga cebuano ilang i look down kay wala kunoy ayo. Wala ba sila masayod na halos tanang tawo na niasenso kay puro mga bisaya? Mao na mga Cebuanons ayaw pud ninyo e-look down atong status wui kay kita pinaka maayo ta matud pa gani sa uban ang atong mga dila kay pinakaversatile sa tanan kay dali ra ta makakat-on ug kita pud daw ang pinaka bright. So angay tang malipay dili nato angay ipaubos ang atong garbo kay tungod bisaya ta. Kinahanglan ato siyang ipalambo kay gamai nalang jud og kuwang mawagtang jud ni atong tanang pinaghirapan. So mga Cebuano ug lain pang mga lugar na nagbinisaya- BE PROUD AND STAND TALL BECAUSE ANGAY TANG RESPETUON...CEBUANO TA UG AKO PROUD KO NA CEBUANO KO.

"Cebuano ug Ako"

Sa atong kinabuhi dili jud na malikayan na kitang tanan naa jud tay mga panghitabo sa kinabuhi na dili jud nato malimtan parihas gud anang mga butanga na kinsa atong first crush? Kinsa ang unang tawo na atong gihigugma ug kinsa ang mga tawo na naghatag sa imo ug importansya? Sama aning mga pangutana dili pud nato malimtan kung kinsa atong first kiss, atong first boyfriend...sa kadaghan sa mga butang ug pangutana na dili nato malimtan usa napud ani kung kanus-a ug unsa ang nahitabo sa atong mga pinakanindot na moments or pinakaembarrasing moments sa atong life.

Sa akong part para nako ang pinakamemorable moment nako sa Cebuano Language kay kadtong nakabuhat ko ug suwat in pure cebuano sa usa ka tawo na akong gihigugma ug kadtong first na makastorya ko ug pure bisaya kay sa panahong bata pa ko maglisod jud ko ug storya ug bisaya kay akong mama ug papa daghan mang lingwahing nahibaw an,, nya ako as anak na dili pa kantigo mostorya maglibog jud ko unsa ako language na gamiton kay si papa mostorya ug pangasinense, kapangpangan, bicolano, ilonggo ug tagalog nya si mama makastorya ug waray, bisaya, bisaya na naay tono ug usahay pud magstorya si mama ug espanol...libog noh? mao bitaw dugay jud ko nakakat-on ug storya tungod aning mga butanga. At first tagalog ako nahibaw-an na language makasabot man ko ug bisaya ba lisod lang jud i storya, mao bitaw pagkat-on nako ug bisaya naghatag jud ko og letter sa ako crush in plain bisaya para maproud siya nako..hehehe

On the other hand naa pud koy pinakabati na moment kay naa toy one time na gipabasa ko ug bisaya para sa first reading ay sus kay mura man gud ko og slanggers akong sinultian gipangkataw an ko sa mga tawo though sakit sa dughan ako nalang dawaton kay tinood man pud na its very hard for me to speak in bisaya especially reading it without practice kay mao jud nay pinakadako na uwaw ever.

Sa mga nagbasa ani learn from my experiences, ayaw ninyo ibalewala ang atong mother tongue kay kung dili nato ni magamit kita may pinakawalay ayong mga tawo in earth because we haven't learn to appreciate the things na gikan sa atong mga ninuno ug sa atong lugar.

"Akong Ngan"

Sugod sauna pang panahon tanang tawo ang ilang gipang huna huna nako kay akoy usa ka babaye na walay kapuslanan sa kinabuhi, dili lang kanang butanga ang ilang gihimong rason kung ngano ing ana ilang pagtagad ka nako. Matud pa sa uban wala daw koy ayo, mao ng pagkabata pa nako wala jud koy nasuod kay ang mga gipangtawag nakong mga amigo ug amiga wala nihatag ug kasalig kay tungod sa mga gipanulti sa among mga silingan bahin ka nako. Gidungagan pa sa akong inahan na ako kunoy usa ka anak na dili angay buhion aning kalibutana. Tibuok nakong kinabuhi iya lang kong gipaantos sa kasakit na dili ta angay nako mabati, sa batan-on nakong edad nakabati nako ug kasuko sa akong inahan na walay kaparis na pasaylo, kung unsa man ko karon tungod na sa mga panghitabo sa akong kinabuhi.

Kahibulngan ang ngalan aning blog nako kay matod sa mga tawo ako kunoy klaseng pagkababaye na daghang gipangtaguan, usa ka babaye na daghan sikreto kung nganong ing ani ako batasan na may pagka bata bataon. Bata bata ko ug pang-utok kay tungod sukad pagkabata wala ko nakabati ug gugma gikan sa akong inahan. Tanang butang ilang gipanghatag nako pero wala siya nasayod na wala ko nahinganlan anang butanga kay gugma ra akong gipangita niya silbi usa ka anak. Wala man na nahatag sa akong inahan kahibaw ko na daghan tawo ang muhatag ug gugma ka nako bisan iya kong ingnan unsa ko kabogo love gihapon nako ako mama kay kung wala siya wala pud ta ko aning kalibutana. Dili ko makalimot na iya kong ingnan na bogo ko, boang ko, kawatan daw ko, bakakon daw ko ug lain pang mga butang na bati na iya ikasulti ka nako. Sa niining kalibutana daghan kong nakab-ot pero bisan usa ani wala jud na appreciate sa ako mama. Unta kong kinsay makabasa ani dili ta nila maliiton ila anak kay kung ila ng buhaton magmaha niya sila kay ako hangtod karon nagpundok ang mga kasakit sa akong dughan. Bisan ing ani ako nabati love jud nako ako mama bisan iya pakong sagpaon ug bali bali ako gihapon siyang inahan na angay respetuon. So mga friends kahibaw namo nganong ing ani kong klaseng pagkatawo, nganong manhid ko ug nganong dili jud ko mohilak atubangan sa mga tawo kay ako usa kaklase na pagkababaye na taas ug pasensya ug usa ka klase na pagkababaye na dili nimo mailhan ang tinuod na batasan kung dili nimo ila ilahon ug tarong ug kung imong hatagan ug quick judgements.

Daghang Salamat!!!